Περιμένοντας τον Γκοντό

Πριν από λίγο καιρό, άρχισε να γίνεται θόρυβος για την έκθεση του Γενικού Ελεγκτή για το Ίδρυμα Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου.

Διάφοροι αρθρογράφοι άρχισαν να γράφουν για το θέμα, και εμείς οι μουσικοί της ορχήστρας διαβάζαμε…καί τα άρθρα, καί διάφορα σχόλια, καί επόμενα άρθρα…άρθρα με πραγματικά εντυπωσιακή φαντασία, με τις λέξεις-σημαίες “διασπάθιση” και “διαφθορά” να κυριαρχούν, και να ακολουθούν κάποιους “ποιητικούς” τίτλους αρκετά άθλιας έμπνευσης.

Και περιμέναμε. Περιμέναμε να δούμε αν θα βρεθεί ένας δημοσιογράφος να ερευνήσει. Αν θα βρεθεί ένας δημοσιογράφος να διερωτηθεί αν είναι έτσι όπως τα παρουσίαζαν. Ένας—που να δει από όλες τις πτυχές, και να είναι σε θέση να παρουσιάσει την πραγματικότητα. Χωρίς πιπέρι, χωρίς το τι θα πουλήσει, χωρίς το τι θα εξυπηρετήσει τον οποιονδήποτε.

Περιμέναμε…

Και μετά τη συνάντηση στη Βουλή, ήρθε αυτό το άρθρο. Από κάποιον που δεν ήταν καν εκεί. Και το οποίο μιλά και για το… επίπεδο της ορχήστρας!!!

Και επειδή το να περιμένουμε να βρεθεί ένας δημοσιογράφος να μας ρωτήσει, να ερευνήσει, να παρουσιάσει τι συμβαίνει, είναι σαν να περιμένουμε τον Γκοντό, κάνουμε μόνοι μας την αρχή.

Και με ενδιαφέρον θα περιμένουμε να δούμε μήπως διαβάζοντας το να εμπνευστεί κάποιος σοβαρός αρθρογράφος να προωθήσει την αλήθεια. Το εν λόγω άρθρο του Γιώργου Σαββινίδη στο Φιλελεύθερο μπορεί κανείς να το δει στον σύνδεσμο της δημοσίευσης του, εδώ: https://www.facebook.com/SavvinidisYiorgos/posts/2986390501646981

Οι μουσικοί το αποδομούν πιο κάτω, παράγραφο-παράγραφο:

“Όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα κι όσοι κυκλοφορούν στην καλλιτεχνική πιάτσα δεν έπεσαν κι από τα σύννεφα με όσα βγήκαν εσχάτως στη φόρα αναφορικά με τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου.”

Αν δεν αναφέρεις ποιοί θεωρείς ότι “γνωρίζουν”, και που στηρίζεις ότι “δεν έπεσαν από τα σύννεφα”, απλά αοριστολογείς με στόχο τις εντυπώσεις, χωρίς να λες κάτι ουσιαστικό ή αληθοφανές.

“Δυστυχώς, τα βαρίδια σοβαρότατων παθογενειών είχαν αρχίσει να ζώνουν το κρατικό συμφωνικό σύνολο εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία, με τις ρίζες τους να χρονολογούνται στην προ της ίδρυσης του Ιδρύματος Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου εποχή.”

Οι μουσικοί της ορχήστρας είχαν αναλύσει προ πενταετίας γραπτώς τα διαχρονικά προβλήματα διοίκησης της Ορχήστρας και κτυπούσαν πόρτες για να επιλυθούν, χωρίς να ανταποκριθεί κανένας.

Αν ενδιέφερε πραγματικά τον αρθρογράφο, καί θα είχε ασχοληθεί τότε καί θα ερχόταν να βρει τους μουσικούς ακόμα και τώρα, για οτιδήποτε μπορεί να έχει υπ’ όψη του (γιατί οι μουσικοί δεν διοικούν, παράγουν το έργο τους). Δεν θα ερχόταν να αποδώσει ευθύνες και να ασκήσει πίεση σε αυτούς που με το που ήρθαν, άρχισαν να ισιώνουν το τιμόνι του Οργανισμού.

“Και για ένα μεγάλο διάστημα η ΣΟΚ είχε μάθει να ζει μ’ αυτά- ακόμη και να προοδεύει μ’ αυτά. Η πρόοδος αυτή, βέβαια, δεν ήταν αντίστοιχη ούτε της επένδυσης του κράτους και της κοινωνίας ούτε των έμψυχων και υλικών μέσων και δυνατοτήτων που είχε στη διάθεσή της. Το κλασικό μοτίβο αυτής της προόδου ήταν ένα βήμα μπροστά κι ένα πίσω.”

Και πως το ξέρει αυτό ο αρθρογράφος; Υπό ποιά ιδιότητα είναι σε θέση να το διαπιστώσει; Μάλλον ούτε καν από τη θέση του ακροατή δεν είναι σε θέση να το κρίνει, αφού οι μουσικοί δεν τον έχουν δει στις συναυλίες της Ορχήστρας.

Κρίνει την πρόοδο της ορχήστρας ως ειδικός; Φαντάζει απίθανο από τα γραφόμενα του, και ακόμα και αν ήταν, θα διαφωνούσε με πολλούς επιφανείς μουσικούς που συνεργάστηκαν με την Ορχήστρα. Το guest book των μουσικών είναι γεμάτο με σχόλια από τους φιλοξενούμενους σολίστ και μαέστρους της, που εμφανίζονται με μεγάλες ορχήστρες στα θέατρα όλου του κόσμου (του οποίου ο αρθρογράφος λέει ότι η Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου είναι εκτός)—και οι σολίστ και οι μαέστροι αυτοί είπαν τα καλύτερα στους μουσικούς κατά τη συνεργασία τους. Τα λόγια στο guest book είναι συγκινητικά και σκιαγραφούν μια εικόνα εξαιρετικού συμφωνικού συνόλου σε όλα τα επίπεδα.

Όσο για την επένδυση του κράτους, όντως δεν ήταν ανάλογη της η πρόοδος, αλλά με αντίστροφο τρόπο απ’ ότι το εννοεί ο αρθρογράφος, γιατί το ποσό χορηγίας τριών εκατομμυρίων είναι πάρα πολύ χαμηλό κατά ομολογία του Προέδρου της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου, και κατά γενική ομολογία των βουλευτών της Επιτροπής Ελέγχου η Ορχήστρα χρειάζεται περισσότερη στήριξη και παράγει παρ’ όλ’ αυτά πολύ αξιόλογο έργο. Αλλά ο αρθρογράφος παραθέτει το κείμενο του χωρίς καν να βρισκόταν στη συνάντηση.

“Οι σοβαρές καταγγελίες, με τη βούλα και της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, για διασπάθιση δημόσιου χρήματος, για αυθαιρεσίες, για παρατυπίες, για αδιαφανείς διαδικασίες, για αναξιοκρατικές πρακτικές, είναι μαχαιριά στην καρδιά όσων αγαπούν τη μουσική κι όσων διατηρούν μεγάλες προσδοκίες για την ουσιαστική ανάπτυξη της πολιτιστικής δραστηριότητας στην Κύπρο.”

"Μαχαιριά στην καρδιά όσων αγαπούν τη μουσική" είναι τα διάφορα άρθρα που εξυπηρετούν διάφορες ατζέντες, γράφοντας ανακρίβειες και επιλέγοντας ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκτός πλαισίου (ταυτόχρονα αγνοώντας όσα δεν τους βολεύει), και αντί να στηρίζουν αυτούς που παράγουν έργο, τους λασπώνουν. Γιατί πουθενά δεν αναφέρει η έκθεση του Γενικού Ελεγκτή (της οποίας το άρθρο επικαλείται τη “βούλα”) την όποια διασπάθιση δημόσιου χρήματος. Για τα υπόλοιπα, πουθενά δεν αναφέρει το άρθρο ότι το νέο Διοικητικό δίορθωσε ήδη πολλά και διορθώνει άλλα τόσα λάθη, γιατί το άρθρο επιμελώς παραλείπει ότι η έκθεση αφορά την περίοδο 2018-19 και προηγούμενο Διοικητικό Συμβούλιο, και ότι το νέο έχει όραμα και βοηθά την Ορχήστρα. Και φυσικά πουθενά δεν αναφέρει ότι οι μουσικοί έχουν αναλύσει αρκετά θέματα προηγούμενων κακών Διοικήσεων εδώ και χρόνια, και πως κανείς δεν ενδιαφέρθηκε.

Αν ένας ιατρός θεραπεύει με σωστό τρόπο ασθενή που υποφέρει λόγω προηγούμενης ιατρικής αμέλειας, το ιατροσυμβούλιο θα στήσει στο εδώλιο τον ιατρό που θεραπεύει τον ασθενή τώρα, ή τον ιατρό που είναι υπεύθυνος για την προηγούμενη αμέλεια;

“Αν όμως όντως βρισκόμαστε στο στάδιο όπου το απόστημα επιτέλους έσπασε, τότε αυτή η οδυνηρή φάση ίσως να είναι μια ευλογία και πρέπει να εστιάσουμε σ’ έναν ριζικό και οριστικό καθαρισμό της πληγής. Μέσα από αυτή τη διαδικασία το νυν Διοικητικό Συμβούλιο καλά θα κάνει ν΄αναγνωρίσει κι αυτό τις δικές του σοβαρότατες ευθύνες για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Και να τις αναλάβει.”

Η “ευλογία” είναι ότι σε μια περίοδο που η Ορχήστρα είναι ευάλωτη, οι μάσκες πέφτουν και οι φίλοι και οι εχθροί της ορχήστρας θα φανούν πραγματικά. Και όσοι υποκρίνονται ότι ενδιαφέρονται να “καθαρίσουν την πληγή”, ή υποκρίνονται ότι είναι ειδικοί και είναι σε θέση να το κάνουν, όταν η πληγή (που ήδη καθαρίζει) καθαρίσει, θα μπορούν να ξανακρυφτούν, αλλά η Ορχήστρα θα είναι εκεί και θα κάνει αυτό που κάνει, πάντα και καλύτερα—παράγει έργο.

Όσο για το αν το νυν Διοικητικό Συμβούλιο αναλαμβάνει τις ευθύνες του, αν ο αρθρογράφος συμπεριλάμβανε τα σχόλια του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου στην έκθεση του Γενικού Ελεγκτή, αλλά και επέλεγε να μεταφέρει όσα ειπώθηκαν στη συνάντηση με την Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής, θα απαντούσε ο ίδιος ότι πρόκειται για ένα Διοικητικό Συμβούλιο που εργάζεται διαρκώς και ακούραστα για να διορθώσει λάθη. Εντός του Διοικητικού υπάρχουν δυστυχώς κάποιες εξαιρέσεις, αλλά το 70% και πλέον είναι ενωμένο και εργάζεται σκληρά και με μεγάλες θυσίες. Και σίγουρα το 70% δεν μπορεί να έχει έλεγχο ποιοί άλλοι έχουν διοριστεί μαζί τους.

“Το ερώτημα για τον ντόρο που έχει προκύψει δεν είναι «γιατί τώρα», όπως επιτηδείως επιχειρούν κάποιοι να το θέσουν, αλλά «γιατί άργησε». Και απάντηση σ’ αυτό οφείλει ακόμη και η Ελεγκτική Υπηρεσία. Γιατί όχι, ακόμη κι εμείς οι δημοσιογράφοι, που εδώ και χρόνια ακούγαμε τον σαματά αλλά επιμέναμε ν’ αφήνουμε στο απυρόβλητο τον σημαντικότερο και πιο νευραλγικό οργανισμό του κράτους σε σχέση με την ανάπτυξη της μουσικής. Και οπωσδήποτε δεν εξαιρώ τον εαυτό μου.”

Να σημειωθεί ότι η μια ερώτηση δεν αναιρεί την άλλη, και πως κατ’ ακρίβεια ισχύουν και οι δύο: “Γιατί τώρα” σημαίνει αυτό που σχολιάστηκε πιο πριν—ότι στήνεται στο εδώλιο ο γιατρός και όχι ο τσαρλατάνος. Το “γιατί άργησε” σημαίνει γιατί αγνοήσατε την κραυγή βοήθειας των μουσικών τόσες φορές, ειδικά το 2017 που με εμπεριστατωμένη ανάλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν κτύπησαν πόρτες σε Υπουργούς και Διευθυντές χωρίς ανταπόκριση.

Ένα “εύσημο” στον αρθρογράφο (το μοναδικό μέχρι τώρα, αλλά σε εισαγωγικά αφού εννοεί άλλο πράγμα) είναι ότι δεν εξαιρεί τον εαυτό του από την αδράνεια των όσων δεν ενδιαφέρθηκαν τόσο καιρό. Όμως δεν πείθει ότι το κίνητρο του θα ήταν υγιές.

“Ποτέ δεν είδαμε τη ΣΟΚ σαν το μουσικό αντίστοιχο του ΘΟΚ ο οποίος για δεκαετίες μπορεί να απολάμβανε την προβολή και το ενδιαφέρον όμως το ίδιο εύκολα δεχόταν τα πυρά για σοβαρές αστοχίες και ολισθήματα, αλλά και για ψύλλου πήδημα. Η συμβολή του ωστόσο αποτυπώνεται στη γενικότερη ανάπτυξη του θεάτρου στην Κύπρο που είναι αδιαμφισβήτητη και χαλυβδώθηκε μέσα σε συνθήκες συναγωνιστικές.”

Τη θέση που έχει το Θέατρο ιστορικά στην Κύπρο την αγαπάμε και δεν τη χρησιμοποιούμε για να συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα. Οι μουσικοί της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου έχουν συνεργαστεί με ηθοποιούς και σκηνοθέτες τόσο σε επίσημο επίπεδο σε πρόγραμμα της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου (π.χ. Όνειρο Θερινής Νυκτός σε μουσική Mendelssohn, σε συνεργασία ΙΣΟΚ και ΘΟΚ), όσο και σε πρωτοβουλίες των ίδιων των μουσικών (π.χ. Φεστιβάλ Faneromeni16).

Ρώτησε ο αρθρογράφος τους ηθοποιούς για την εμπειρία τους με τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου, αντί να βγάζει βολικά συμπεράσματα; Το ότι η Συμφωνική Ορχήστρα παράγει έργο σε μια χώρα χωρίς υποδομή στην κλασική μουσική, όχι μόνο δεν χρήζει σύγκρισης με το Θέατρο, που είναι ριζωμένο στην κουλτούρα της Κύπρου και που έχει άλλες ιδιαιτερότητες (π.χ. οικειότητας με τη γλώσσα), αλλά αντίθετα δείχνει και τη βαρύτητα του έργου που επιτελείται από τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου, αφού δημιουργεί υποδομή για κάτι που δεν υπήρχε.

Η Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου είναι μικρή, με 30 χρόνια ύπαρξης αλλά 20 (και κάτι) χρόνια επαγγελματικής δράσης, και 14 χρόνια δράσης ως ανεξάρτητο Ίδρυμα Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου, και τα βήματα που κάνει είναι πολύ μεγάλα για κάποιον που έχει διάθεση να δει, να ρωτήσει και να μάθει τι γίνεται.

“Αντίθετα, η ΣΟΚ όχι μόνο πορεύτηκε μακριά από τα φώτα τις δημοσιότητας σε σχέση με το διαχειριστικό της πλαίσιο, αλλά βολεύτηκε κιόλας. Μου είχε κάνει εντύπωση πρόσφατα ότι στο νομοσχέδιο για την ίδρυση του Υφυπουργείου Πολιτισμού δεν υπήρχε η παραμικρή αναφορά στο ΙΣΟΚ, βασικότατο πυλώνα και εταίρο της πολιτικής δραστηριότητας στην Κύπρο. Σαν να μην υπάρχει. Κι αυτό ίσως εδράζεται στη γενικότερη αίσθηση ότι έχει μάθει και προτιμά να κολυμπάει στα θολά νερά, να κινείται μεταξύ των υποσημειώσεων.”

Εδώ ο αρθρογράφος απλά εκτίθεται ξανά, αφού η απορία του έχει απαντηθεί, τόσο από άρθρο του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου, όπου εξηγεί ότι το νομοσχέδιο αφορούσε λίστα ημικρατικών οργανισμών που θα συμπεριληφθούν, και ότι δεν χρειάστηκε να συμπεριληφθεί στη συγκεκριμένη λίστα γιατί δεν είναι ημικρατικός οργανισμός, όμως ξεκαθάρισε ότι είχε συναντήσεις που με τον Υπουργό Παιδείας και η πρόθεση είναι ότι το Ίδρυμα θα είναι υπό την εποπτεία του Υφυπουργείου Πολιτισμού. Το ίδιο απαντήθηκε και στη συνάντηση της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής, με αφορμή την οποία ο αρθρογράφος συντάσσει εδώ—πράγμα που ενισχύει είτε την ανικανότητα του αρθρογράφου να μεταφέρει την εικόνα μιας συνάντησης στην οποία δεν βρισκόταν, είτε την επιλεκτικότητα του και τι σκοπούς μπορεί να εξυπηρετεί (χωρίς το ένα να αναιρεί το άλλο).

“Τα συνεχή αυτογκόλ και οι ίντριγκες, το γεγονός ότι με τα χρόνια εξελίχθηκε σε θέατρο επιχειρήσεων για αρχομανείς δημοσιοσχετίστες και συμπλεγματικούς μετριοκράτες, αλλά και πεδίο κομματικών δοσοληψιών (για να μη χρησιμοποιήσω άλλη λέξη), είναι εν μέρει παρελκόμενα αυτής της πραγματικότητας. Έχω την αίσθηση ότι το κρατικό συμφωνικό σύνολο συμβιβάστηκε από νωρίς με την ιδέα ότι δεν μπορεί να ανταγωνιστεί ανάλογα σχήματα του εξωτερικού και αντί να κυνηγά στόχους που θεωρούσε άπιαστους επεκτείνοντας τα όρια του, αναλώθηκε στον έλεγχο του όποιου εσωτερικού ανταγωνισμού αλλά και του αισθητικού κριτηρίου του κοινού. Διεκδίκησε λυσσαλέα το μονοπώλιο.

Αν αυτές οι παρατηρήσεις φαίνονται κάπως ασυγκατάβατες, αυτό συμβαίνει επειδή ίσως έφτασε ο καιρός να αντιμετωπίσουμε τη Συμφωνική Ορχήστρα και τους διαχειριστές της με την αυστηρότητα που αξίζει σ΄ένα οργανισμό από τον οποίο έχουμε μεγάλες προσδοκίες.”

Η πεποίθηση του αρθρογράφου ότι το κρατικό συμφωνικό σύνολο δεν μπορεί να ανταγωνιστεί ανάλογα σχήματα του εξωτερικού, τον βρίσκει σε πλήρη διαφωνία με σωρεία από μαέστρους κάθε εθνικότητας που διευθύνουν τα σύνολα στο εξωτερικό στα οποία αναφέρεται, και έρχονται να διευθύνουν τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου, λέγοντας ή και γράφοντας τα καλύτερα λόγια.

Πιο συγκεκριμένα, η Ορχήστρα είναι ενεργή στον παγκόσμιο χάρτη ορχηστρών, μέσω της επαφής της με τους συναδέλφους μουσικούς των Ορχηστρών του παγκόσμιου σκηνικού, και ως μέλη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μουσικών (FIM), όπου συμμετέχουν τα Σωματεία μουσικών των Ορχηστρών, και είναι ενεργή στον παγκόσμιο χάρτη μέσω της συνεργασίας της με κορυφαίους μαέστρους του συμφωνικού γίγνεσθαι σε βάθος χρόνου. Τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου διευθύνουν Μαέστροι που διευθύνουν Ορχήστρες μεγάλου κύρους ανά το παγκόσμιο. Για παράδειγμα, ο Konrad von Abel, που διευθύνει ορχήστρες όπως τη Φιλαρμονική του Μονάχου, τη Συμφωνική της Βέρνης, τη Συμφωνική του Bari, αναφέρει τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου μέσα στα παραδείγματα που ονομάζει επωνύμως, ενώ για άλλες παραθέτει απλά τις χώρες στις οποίες έχει διευθύνει.

O Charles Olivieri-Munroe, που διευθύνει ορχήστρες όπως η Φιλαρμονική του Ισραήλ, η Συμφωνική του Σύδνεϋ, η Γερμανική Συμφωνική του Βερολίνου, η Συμφωνική του Μονάχου, η Συμφωνική του Μοντρεάλ, η Συμφωνική του Τορόντο, η Φιλαρμονική της Τσεχίας, η Φιλαρμονική της Βαρσοβίας, η Συμφωνική του Κυότο και πολλές άλλες, και που έχει εμφανιστεί με την Όπερα του Σύδνεϋ, την Όπερα του Βερολίνου, και σε θέατρα όπως το Teatro Fenice στη Βενετία, έχει τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου τόσο ψηλά στην εκτίμηση του που είχε κάνει αίτηση για Καλλιτεχνικός Διευθυντής, παρ’ όλο που είχε ήδη θέση Καλλιτεχνικού Διευθυντή σε άλλη Ορχήστρα.

O Patrick Gallois που διευθύνει αυτή την περίοδο δύο προγράμματα με τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου, την οποία επισκέφθηκε αρκετές φορές ως φιλοξενούμενος μαέστρος, έχει εμφανιστεί αρχικά ως κορυφαίος φλαουτίστας της Εθνικής Ορχήστρας της Γαλλίας με θρύλους του χώρου όπως ο Leonard Bernstein, η Seiji Ozawa, ο Pierre Boulez, ο Karl Böhm, o Sergiu Celibidache, και έχει ηχογραφήσει ως σολίστ ή μαέστρος με την Deutsche Grammophon και τη Naxos. Για τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου έχει πει και γράψει τα καλύτερα, και είχε κάνει αίτηση για Καλλιτεχνικός Διευθυντής.

Τα παραδείγματα όπως τα πιο πάνω ξεπερνούν τους 100 μαέστρους, και οι μουσικοί της Συμφωνικής Ορχήστρας μπορούν να ενημερώσουν όποιον ενδιαφέρεται για όλη τους τη δράση, αν ερωτηθούν.

Όμως ένα άλλο αξιοσημείωτο που ισοπεδώνει την “πεποίθηση” του αρθρογράφου ότι “η Ορχήστρα συμβιβάστηκε ότι δεν μπορεί να ανταγωνιστεί ανάλογα σχήματα στο εξωτερικό” (πέραν της εσφαλμένης αντίληψης ότι η μουσικοί των Συμφωνικών Ορχηστρών ανταγωνίζονται), είναι ότι panel εμπειρογνωμόνων που κλήθηκε το 2009 από το Διοικητικό Συμβούλιο για να αξιολογήσει τον Οργανισμό, και που περιλάμβανε ανεξάρτητους ειδικούς από το εξωτερικό, επισήμανε ότι “έχει εντυπωσιαστεί με πολλές πτυχές της δουλειάς που κάνουν οι μουσικοί, και πως έχει λαμπρό μέλλον και δυνατότητα να εκπροσωπήσει επάξια την Κύπρο στο παγκόσμιο σκηνικό”, συνεχίζοντας με μια σειρά υποδείξεων για βελτίωση των συνθηκών εργασίας και επέκτασης του μεγέθους της Ορχήστρας.

Οι ειδικοί διαφωνούν κάθετα με την αφελή, αυθαίρετη και ανυπόστατη πεποίθηση του αρθρογράφου.

Για ποιο λόγο αναμένει ο αρθρογράφος να πιστέψει ο κόσμος ότι είναι ο ίδιος σε θέση να πείσει καλύτερα από τους ειδικούς, είναι άξιο απορίας. Πιθανότατα να θεώρησε ότι παραλείποντας ποιοι μαέστροι έρχονται εδώ, ή μη γνωρίζοντας ή παραλείποντας τι άποψη έχουν, να σκέφτηκε “αυτό θα διαβάσουν, αυτό θα πιστέψουν”.

Όσο για το αν αναλώθηκε στον έλεγχο του όποιου εσωτερικού ανταγωνισμού, μια τέτοια τοποθέτηση είναι γελοία από κάθε πτυχή του θέματος.

1) Ορχήστρες στην Κύπρο υπάρχουν πάνω-κάτω 2-3 άλλες πέραν της Συμφωνικής, και οι μουσικοί της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου όχι μόνο τις αγκαλιάζουν, πλαισιώνοντας τις στις θέσεις που τυγχάνει να αναζητούν μουσικούς για να συμπληρωθεί η διάταξη όταν δεν υπάρχουν άλλοι (ώστε να βοηθήσουν στις συναυλίες τους), αλλά και με το να είναι μαχόμενοι εδώ και πολλά χρόνια για διεύρυνση της Ορχήστρας σε πλήρες Συμφωνικό μέγεθος, προσπαθώντας να εντάξει το Ίδρυμα και άλλους Κύπριους που έχουν το απαιτούμενο επίπεδο στις τάξεις της. Πολλοί από αυτούς ήδη παίζουν ως έκτακτοι μουσικοί με τη Συμφωνική.

2) Η Συμφωνική Ορχήστρα Νέων είναι το κατ’ εξοχήν άρτιο ορχηστρικό και σολιστικό πρόγραμμα για παιδιά στην Κύπρο, που είναι κατά γενική εντύπωση μια από τις καλύτερες της Ευρώπης. Και η Συμφωνική Ορχήστρα Νέων έχει και Ακαδημία,

α) η οποία τροφοδοτεί την Ορχήστρα Νέων

β) της οποίας πολλοί μαθητές μετά από την Ακαδημία μπορούν και φοιτούν στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου—πάνω από 30 παιδιά σε όλα όργανα τα τελευταία 8 χρόνια (από τότε που έχει αναλάβει Καλλιτεχνικός Διευθυντής ο Γιώργος Κουντούρης) φοιτούν σε ψηλού επιπέδου Πανεπιστήμια μουσικής, από το περίφημο Πανεπιστήμιο Μουσικής της Κολωνίας και το ιστορικό Κονσερβατόριο της Αγίας Πετρούπολης, μέχρι το Berklee της Βοστώνης και την Ακαδημία Sibelius στο Ελσίνκι, αλλά και στη Δρέσδη, τη Χάγη, την Ουτρέχτη, τις Βρυξέλλες και το Ηνωμένο Βασίλειο, τα παιδιά της Ακαδημίας και της Ορχήστρας Νέων πραγματοποιούν το όνειρο τους και εκπροσωπούν την Κύπρο.

γ) της οποίας το πρόγραμμα Συμφοπαίδεια αγκαλιάζει παιδιά εκτός της Ακαδημίας, χωρίς να προσφέρει μαθήματα ανταγωνιστικά προς τους χώρους που φοιτούν, με σκοπό να τους εντάξει ομαλά στην Ορχήστρα και να μπορούν να ανταποκριθούν στις ψηλές της απαιτήσεις πιο εύκολα. Όχι μόνο δεν είναι δηλαδή οι πόρτες της κλειστές για παιδιά εκτός της Ακαδημίας της, αλλά και ενισχύει και αγκαλιάζει τις προοπτικές ένταξης παιδιών εκτός της Ακαδημίας στη Συμφωνική Ορχήστρα Νέων.

Άλλα είναι τα προγράμματα που θεώρησαν τη Συμφωνική Ορχήστρα Νέων και την Ακαδημία της ως ανταγωνιστική, όπως το Πρόγραμμα Ανάπτυξης Μουσικών Ταλέντων επί Καριόλου, ο οποίος όταν ήταν στο Διοικητικό Συμβούλιο της Συμφωνικής Ορχήστρας παραγκώνιζε τους περισσότερους Κύπριους της τότε Ορχήστρας Νέων και έφερνε παιδιά από το εξωτερικό με πολλές δαπάνες, αλλά και ενδιαφερόταν μόνο για τη βιτρίνα του προγράμματος του (ένα 10% των παιδιών, που θα έδειχναν μια καλή εικόνα), με τα υπόλοιπα παιδιά να υπόκεινται σε μαρτύριο και να καταφεύγουν στην Ακαδημία της Συμφωνικής Νέων (που φυσικά τα αγκάλιασε γιατί δεν διστάζει να επενδύσει σε αυτούς που ονειρεύονται, όχι μόνο σε όσους εύκολα θα σχηματίσουν μια καλή βιτρίνα), με πολλά από αυτά να καταφέρνουν στο τέλος να γίνουν δεκτά σε Πανεπιστήμια Μουσικής στο εξωτερικό.

Ή όπως τα Μουσικά Σχολεία που μέσα από τους εκπρόσωπους τους στο Διοικητικό Συμβούλιο της Συμφωνικής Ορχήστρας (με διευθυντική θέση στα Μουσικά Σχολεία) είχαν ολόκληρη σειρά από ενέργειες με σκοπό να βλάψουν την Ακαδημία της Συμφωνικής Νέων, ενώ φυσικά οι πλείστοι καθηγητές και μαθητές των μουσικών σχολείων δεν το βλέπουν καθόλου ανταγωνιστικά, αλλά όπως θα έπρεπε—ως ένα κοινό χώρο που τους ενώνει: τη μουσική! Αλλά οι μέχρι τώρα αρθρογράφοι ακόμα και μια τέτοια ξεκάθαρη θέση (ότι μεταξύ καθηγητών και μαθητών δεν υπάρχει ανταγωνισμός αλλά φιλία, και ότι ο ανταγωνισμός είναι από συγκεκριμένα άτομα, όχι από το σύνολο) θα βλέπαμε σε επόμενο δημοσίευμα να τη μεταφέρουν επιλεκτικά, με χρήση τέτοια, ώστε να περάσει το νόημα ότι όλοι είναι στα χαρακώματα, και ειδικά από πλευράς Συμφωνικής Ορχήστρας.

Αντίθετα, υπάρχουν μουσικοί της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου που δίδαξαν και στα μουσικά σχολεία, όχι μόνο στην Ακαδημία της Συμφωνικής Νέων, και κάποιοι από αυτούς έχουν διδάξει και στο πρόγραμμα του Καριόλου. Γιατί οι μουσικοί της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου δεν τα βλέπουν έτσι (ανταγωνιστικά), θέλουν απλά να προσφέρουν. Με καθηγητές που δίδασκαν στο Πρόγραμμα του Καριόλου για παράδειγμα, δεν έχουν τίποτα που τους χωρίζει και παίζουν μουσική μαζί.

Άρα πώς αντιστρέφει και πώς διαστρεβλώνει ο αρθρογράφος αυτή την ανταγωνιστικότητα, που το μόνο που έκαναν οι μουσικοί της Συμφωνικής Ορχήστρας είναι να θίξουν τα κακώς έχοντα που παρατηρούσαν στο Πρόγραμμα Ανάπτυξης Μουσικών Ταλέντων και σαν έβλεπαν τα παιδιά που έρχονταν τραυματισμένα και σαν πρόσφυγες στην Ακαδημία και την Ορχήστρα Νέων από αυτό το πρόγραμμα.

Όσο για τα παιδιά της βιτρίνας του προγράμματος αυτού: η Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου άνοιξε τις αγκάλες της και φιλοξένησε παιδιά από αυτό το πρόγραμμα στη σκηνή ως σολίστ, χωρίς διακρίσεις. Οι μουσικοί της ορχήστρας δεν κάνουν διακρίσεις—αυτό, ο αρθρογράφος καλό θα ήταν να το καταλάβει.

“Δεν τίθεται ζήτημα για το πόσο έχει εξελιχθεί η ορχήστρα από το 1987 όταν και ιδρύθηκε ως Κρατική Ορχήστρα Δωματίου. Ούτε αμφισβητείται ότι τα σύνολά της πρόσφεραν αμέτρητες στιγμές μουσικής συγκίνησης.”

Πάλι καλά, αλλά αυτό δεν έρχεται σε αντίφαση με αυτά που λέει ο ίδιος αρθρογράφος δύο παραγράφους πριν; Και γιατί να το εκφράσει μόνο ως προσωπική του άποψη, αλλά να παραλείψει να πει ότι αυτό ήταν η κοινή διαπίστωση στη συνάντηση της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής;—όπως και τα εύστοχα σχόλια του Προέδρου της Επιτροπής Ελέγχου ότι το ποσό που διατίθεται στην Ορχήστρα είναι απειροελάχιστο και χρειάζεται να είναι πιο σοβαρό. Έτσι ο αρθρογράφος μειώνει τη σημασία που του δίνει στο άρθρο, και σίγουρα δεν συμβάλλει στο να στηρίξει την Ορχήστρα που κατά τ’άλλα μας διαφήμισε ότι ενδιαφέρεται να δει να λειτουργεί καλά.

Το κατά πόσο η παράλειψη αυτή καταδεικνύει την άγνοια και ασχετοσύνη του, ή την ατζέντα του, ή και τα δύο, τα συμπεράσματα στους αναγνώστες, γιατί ειλικρινά πως να πει κανείς από τα δύο τί είναι χειρότερο—το να γράφεις χωρίς να ξέρεις, ή να γράφεις εσκεμμένα για ζημιά αντί για καλό.

“Κατά διαστήματα δείχνει να γεμίζει την καρδάρα πριν την ξαναχύσει, χάνοντας έδαφος στην αναπτυξιακή της πορεία. Ουδείς λ.χ. απάντησε πειστικά στο ερώτημα γιατί αποφασίστηκε αλλαγή μοντέλου και επιλέγηκε ένας καλλιτεχνικός διευθυντής με αποκλειστικά διευθυντικές αρμοδιότητες, γκρεμίζοντας όσα είχαν χτιστεί με τον προηγούμενο που ήταν και μαέστρος.

Γιατί εν τέλει αρέσκεται διαχρονικά να σαμποτάρει μόνη της όσα δημιουργούν προϋποθέσεις καλλιτεχνικής συνέπειας και δημιουργίας ύφους και ταυτότητας.”

Δηλαδή ο συγκεκριμένος αρθρογράφος έψαξε να βρει απαντήσεις και δεν τις βρήκε ή δεν πείστηκε; Δεν είδε τις απαντήσεις του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου που ανέφερε παραδείγματα σημαντικών Ορχηστρών στον κόσμο που ακολουθούν τέτοια μοντέλα, και δεν διασταύρωσε να δει αν ισχύουν, ή θεωρεί ότι αυτές οι Ορχήστρες έχουν λάθος; Ή είναι καν σε θέση να κρίνει αν είναι πειστικό το μοντέλο, ως τι;—ως ειδικός;! Ή μήπως κρίνουμε κάτι πριν καν φανεί το αποτέλεσμα—η δουλειά που έγινε με αυτό το μοντέλο είναι τεράστια, ειδικά λαμβάνοντας υπ’ όψη την πάροδο μόλις έξι μηνών, και θα φανεί μόλις φτάσει στα αποτελέσματα του, όχι σαν στήνεται. Αλλά ο αρθρογράφος ενδιαφέρθηκε να ρωτήσει;

Επίσης δεν μας εξήγησε ποτέ τί θεωρεί ότι χτίστηκε “με τον προηγούμενο που ήταν και μαέστρος”. Δεν μας εξήγησε, γιατί είναι μια συζήτηση που δεν έχει τα εφόδια να κάνει στο επίπεδο που αξίζει μια τέτοια συζήτηση, γιατί βρίσκεται τελείως εκτός χώρου για να γνωρίζει ποιο είναι το ζητούμενο, τα κριτήρια, ποια ήταν τα καλλιτεχνικά προβλήματα μέχρι τώρα, και τι λύσεις ζητά ο οργανισμός (αλλά και το τί έγινε).

Είναι όμως πολύ εύκολο να μάθει κανείς, αν ενδιαφερθεί. Αν πραγματικά ενδιέφερε τον αρθρογράφο, θα ρωτούσε να μάθει, έστω για να δει απόψεις αυτών που τα βιώνουν. Μαέστροι και Καλλιτεχνικοί Διευθυντές πάνε κι έρχονται, αλλά οι μουσικοί είναι εκεί και τα βιώνουν όλα, το ένα μετά το άλλο, και γνωρίζουν καλύτερα απ’ όλους τι συμβαίνει.

“Το ζητούμενο για την ορχήστρα είναι να βρει τον βηματισμό και το όραμά της και να διευρύνει τον κοινωνικό της ρόλο και την παρουσία της στην πνευματική μας ζωή. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι κάποιος που έχει σώας τας φρένας μπορεί να θέλει το κακό της.”

Εδώ δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει κανείς—όσοι προσπαθούν να κάνουν ζημιά στην ορχήστρα, δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι έχουν σώας τας φρένας. Δυστυχώς όμως εδώ ο αρθρογράφος δεν πείθει ότι δεν θέλει το κακό της, με βάση όλα όσα σχολιάστηκαν πιο πάνω.

Το συμπέρασμα είναι μαθηματικό.

“Το κράτος πρέπει να προστατέψει την επένδυσή του και να λύσει τον γρίφο της διοικητικής και καλλιτεχνικής της ανασυγκρότησης.”

Αν ο αρθρογράφος μελετούσε τι συμβαίνει τον τελευταίο ένα και κάτι χρόνο, θα μάθαινε ότι ο "γρίφος της διοικητικής και καλλιτεχνικής ανασυγκρότησης" πάει να λυθεί, με την πολλή και σκληρή δουλειά ενός οργανισμού που παρά τα πραξικοπήματα από εντός, είναι πιο ενωμένος από ποτέ, αφού για πρώτη φορά στα χρονικά βλέπουμε Διοικητικό Συμβούλιο, Καλλιτεχνικό Διευθυντή και μουσικούς να συμπορεύονται με κοινούς στόχους και να εργάζονται ομαδικά.

Δυστυχώς όμως όσοι σημαδεύουν την Ορχήστρα με τέτοια άρθρα, αποσπούν τους πιο πάνω από το έργο τους, αφού χρειάζεται να απαντηθούν όλα αυτά για να μην ακούει ο κόσμος λασπολογίες και όσα εξυπηρετούν τις διάφορες ατζέντες, τόσο πολιτικές όσο και προσωπικές.

“Το υπό ίδρυση Υφυπουργείο Πολιτισμού πρέπει να βάλει ψηλά στις προτεραιότητές του τη διαχείριση αυτής της μεγάλης πρόκλησης και να μην αρκεστεί σε μια απλή «εποπτεία». Είναι ζωτικής σημασίας η λειτουργία της ορχήστρας, σε όλες της τις πτυχές. Πυξίδα της νέας στρατηγικής να γίνει η βελτιστοποίηση των δομών όπου θα μπορούν να ευδοκιμήσουν τα πιο σημαντικά κύτταρα πολιτισμού. Δεν νοείται αλλιώς αναδιάρθρωση της πολιτικής για τον τομέα.”

Φαντάζεται κανείς διαβάζοντας το άρθρο ότι ο αρθρογράφος θα έχει ολοκληρωμένη πρόταση αυτής της “νέας στρατηγικής και της βελτιστοποίησης των δομών” (που θα είναι και πυξίδα!), ή έχει υπ’ όψη του συγκεκριμένα άτομα που θα το αναλάβουν… μάλλον για “πηξίδα” πρόκειται, και ευχαριστούμε αλλά δεν θα πάρουμε.

Μακάρι το Υφυπουργείο Πολιτισμού να μην είναι μια άλλη όψη των Πολιτιστικών Υπηρεσιών. Αλίμονο όμως αν η Ορχήστρα βασιστεί πάνω σε ό,τι “ιδέες” θα έχει ο οποιοσδήποτε εκεί που είναι εκτός χώρου.

Η Ορχήστρα προχωρεί διαρκώς μπροστά, και ήρθε η ώρα να φανεί ποιοι θα τη βοηθήσουν και ποιοι θα την πληγώσουν, και από εντός, και από εκτός.

Όσο για τους μουσικούς της, είναι σκληραγωγημένοι. Και τι πιο φυσικό για αυτούς, που στα 30 χρόνια της Ορχήστρας τα έχουν δει όλα σε αυτό τον τόπο, να βλέπουν όσους έχουν ευθύνη για τα όποια λάθη να αναπαύονται χαλαρά στους καναπέδες τους. Και τι πιο φυσικό, να βλέπουν πάνω που πάει να γίνει κάτι καλό επιτέλους, να βρίσκονται πάντα τα κατάλληλα άτομα για να προκαλέσουν ζημιά.

Τελικά, είναι πολλά τα “ιώτα” που αφαιρούνται από μόνα τους από το συγκεκριμένο άρθρο…